0

Dlaczego poduszki na płaską główkę nie służą niemowlakom?

20 kwietnia 2024
poduszki na płaską główkę

Wielu rodziców, szczególnie tych początkujących, nie zdaje sobie sprawy z naturalnych procesów, jakie przebiegają w ciele każdego niemowlaka. To zaś często wywołuje u nich strach, kiedy odkrywają, że główka ich dziecka jest lekko spłaszczona po długim leżeniu na plecach. Konsekwencją tych emocji bywa zakup poduszki na płaską główkę.

Temat poduszek na płaską główkę jest w Polsce niezwykle popularny, mimo że świat odszedł już od tego typu produktów. Istnieje wiele wątpliwości co do tego, na ile są one zdrowe. Jednocześnie wiele badań naukowych dowiodło, że tego rodzaju poduszki mogą być szkodliwe, a nawet śmiertetlnie niebezpieczne.

Stąd też w ofercie Dr Sapporo nie znajdują się poduszki na płaską główkę. Nigdy się w niej również nie znajdą. Wyrażamy natomiast zaniepokojenie z powodu wzrostu ich popularności, który wiąże się z postępującym obniżeniem standardów etycznych producentów. Ci tworzą w internecie artykuły, które przedstawiają "zespół płaskiej główki" jako poważną deformację, na którą pomóc może tylko odpowiednia poduszka.

Rozpatrując tę kwestię, należy zadać sobie pytanie, czy takie praktyki nie powinny zainteresować stosownych instytucji kontrolnych. Szczególnie, że wynikają one z dość niskich pobudek, bowiem są wynikiem rosnącej chęci zysku. Większość tych poduszek produkowana jest bowiem za około kilkanaście złotych, zaś sprzedawane bywają nawet w cenach osiągających setki złotych.

Jakie są przyczyny powstawania płaskiej główki?

Płaska główka u niemowląt to potoczne nazywanie stanu, w którym tył głowy niemowlęcia lub cała jego głowa spłaszcza się z powodu ciągłego leżenia w jednej pozycji lub niewłaściwego jej podparcia podczas snu. Nie stanowi on jednak nic nadzwyczajnego i jest całkowicie naturalnym zjawiskiem w okresie niemowlęcym.

Powodem powstawania zjawiska płaskiej główki u niemowlęcia jest obecność w jego czaszce nieskostniałych spojeń, czyli ciemiączek. Te łączą poszczególne kości czaszki dziecka z zachowaniem elastyczności, dzięki czemu przechodzą przez kanał rodny.

Ciemiączka te zamykają się stopniowo. Proces ten trwa najczęściej do 18 miesiąca życia, niekiedy jednak się przedłuża. Dlatego też głowa niemowlaka, a następnie dziecka, jest plastyczna i podatna na różnego rodzaju odkształcenia nawet do dwóch lat po porodzie.

Okres przejściowy, podczas którego głowa dziecka nabiera kształtu, wpisuje się w jego naturalny rozwój. Gdy dziecko osiągnie linie środkową ciała, zaczyna wykonywać obroty i częściej leży na brzuchu, co pomaga zmniejszyć nacisk na potylicę i przywrócić naturalny kształt głowy.

Do tego czasu rodzice powinni zmieniać pozycje, w jakich dziecko leży podczas snu. Stymulować powinni ono je także do leżenia na boku i brzuchu w ciągu dnia. Pozwala to na zapobieganie spłaszczeniu głowy niemowlęcia, a w konsekwencji zapobiegnie przyjęciu przez nią nieprawidłowego kształtu.

Czy niemowlakom potrzebne są specjalne poduszki?

Niemowlęta nie potrzebują dodatkowych poduszek, a tym bardziej poduszek ortopedycznych. W pierwszych miesiącach życia dziecko powinno spać na płaskiej powierzchni, najlepiej na twardym materacu, który zapewni mu odpowiednie podparcie kręgosłupa. Poduszki i inne miękkie przedmioty mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia malucha, zwłaszcza podczas snu.

Należy zrezygnować z koców, poduszek, kołder i innych miękkich przedmiotów, które mogą zakryć twarz dziecka i utrudnić mu swobodne oddychanie. Maluch nie potrzebuje specjalnej poduszki ortopedycznej ani dodatkowych poduszek, ponieważ te mogą zaburzać jego swobodny dostęp do powietrza.

Poduszki ortopedyczne i inne specjalistyczne rodzaje poduszek są przeznaczone dla osób dorosłych doświadczających dolegliwości ze strony kręgosłupa lub chcą im zapobiegać. Dla niemowląt nie mają one zastosowania, ponieważ ich kręgosłupy są jeszcze w trakcie formowania się i potrzebują odpowiedniego podparcia. Dlatego też nie warto inwestować w takie produkty dla malucha, ponieważ nie przyniosą one mu żadnych korzyści, a wręcz mogą szkodzić jego zdrowiu i bezpieczeństwu.

Czym grozi stosowanie poduszek dla niemowląt?

Jak wykazały wyniki badań naukowych, poduszka dla niemowląt zwiększa ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej (ang. sudden infant death syndrome, SIDS). Dlatego też Amerykańska Akademia Pediatryczna (American Academy of Pediatrics) rekomenduje, aby kłaść dzieci do snu wyłącznie w środowisku pozbawionym miękkich powierzchni, a także obiektów nieprzepuszczających gazów lub przepuszczających je w znikomym stopniu. Do takich zaś należą poduszki.

Amerykańska Komisja ds. Bezpieczeństwa Produktów Konsumenckich (United States Consumer Product Safety Commission) we współpracy z Narodowym Instytutem Dziecka i Rozwoju Człowieka (National Institute of Child Health and Human Development) i grupą zadaniową Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej (American Academy of Pediatrics) wydały rekomendację w formie artykułu naukowego związaną z bezpieczeństwem niemowląt. Z tej wynika, że niemowlęta powinny spać wyłącznie w pozycji na plecach i na twardym, ściśle przylegającym do łóżka materacu. Z jego powierzchni usunąć należy poduszki, kołdry, kliny, skóry i wszelkie miękkie produkty przypominające poduszki.

Po jeszcze głębszej analizie, Amerykańska Akademia Pediatryczna (American Academy of Pediatrics) opublikowała kolejny artykuł naukowy dotyczący zapobiegania śmierci łóżeczkowej. Zasugerowano w nim, aby do łóżka niemowlęcia nie wkładać nie tylko poduszek i przypominających je przedmiotów, ale też żadnych innych rzeczy. Niemowlęta nie tylko ich nie potrzebują, ale są one dla nich zwyczajnie niebezpieczne.

Również wiele innych badań naukowych dowiodło, że pościel może być dla niemowląt potencjalnie niebezpieczna nawet wtedy, gdy znajduje się pod nimi lub poza zasięgiem ich ciał. Wśród elementów pościeli, które uważa się za niebezpieczne, wymieniane są przede wszystkim poduszki, kołdry i koce. Te bowiem najczęściej prowadzą do blokowania dróg oddechowych niemowląt, a w konsekwencji do ich uduszenia.

Dodatkowo powodują one wzrost czynnika ryzyka wystąpienia nagłej śmierci łóżeczkowej (ang. sudden infant death syndrome, SIDS). W kolejnych badaniach, które przeprowadzali naukowcy ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, Europy, Australii i Nowej Zelandii, wykazano bezpośredni związek ze stosowaniem pościeli a jego wzrostem. Wynosił on średnio od 3,1 do 6,7.

Wśród przeprowadzonych przez czołowych pediatrów badań naukowych, które bezpsrzecznie potwierdzają szkodliwość stosowania poduszek dla niemowląt, szczególnie polecamy:
Stosowanie poduszek na płaską główkę może również zaburzać oddychanie u dziecka. Wynika to z faktu, że układ oddechowy u niemowląt jest mniejszy i inaczej zbudowany, niż u osób dorosłych. W efekcie także jego praca jest całkowicie inna. Drogi oddechowe noworodka są bowiem wąskie, a dodatkowo przez pierwsze pół roku życia oddycha on wyłącznie przez nos.
 

Podłożenie jakiejkolwiek poduszki pod głowę leżącego na plecach noworodka, nawet jeśli jest to mała poduszka, zakłóca przepływ powietrza przez drogi oddechowe i może prowadzić do niedotlenienia. Aby to zweryfikować, wystarczy na chwilę przygiąć głowę dziecka do jego klatki piersiowej, aby zauważyć, że zaczyna ono szybciej oddychać i wydawać dźwięki podobne do chrapania i sapania.

Należy mieć przy tym na uwadze, że dziecko nie jest w stanie samodzielnie zmienić pozycji, ani zakomunikować nam takiej woli. Może wydawać nam się więc, że dziecko wygodnie śpi, podczas gdy będzie ono doznaać trudności z oddychaniem, a może nawet doznawać niedotlenienia.

Niedotlenienie jest bardzo niebezpieczne i może pozostawić trwałe uszkodzenia neurologiczne u dziecka. Dlatego należy unikać stosowania poduszek i innych podobnych przedmiotów, które mogą zakłócać swobodny przepływ powietrza przez drogi oddechowe dziecka.
 

Trzeba pamiętać, że każde zakłócenie oddychania u noworodka może mieć poważne konsekwencje dla jego zdrowia i życia. Dlatego najlepiej pozostawić dziecko bez dodatkowych poduszek i innego rodzaju materiałów, które mają je zastąpić. To dla dziecka będzie najlepsze.

Czy poduszki na płaską główkę działają?

Na chwilę obecną brak jest jakichkolwiek rzetelnych badań naukowych, które potwierdzałyby, że poduszki na płaską główkę rzeczywiście działają. Warto tu zauważyć, że niekiedy spotykają się one z pozytywnymi opiniami samych rodziców, podczas gdy w rzeczywistości "poprawa" wyglądu głowy dziecka nie wynika ze stosowania poduszki, lecz z naturalnej korekcji, która następuje samoczynnie wraz z rozwojem dziecka. 

Istnieją natomiast obszerne badania naukowe, które dowiodły, iż te wcale nie są skuteczne. W tym przeglądzie, który obejmuje niemal 400 różnych publikacji naukowych i doświadczeniach związanych z plagiocefalią ułożeniową, wzięto pod uwagę również inne metody "leczenia" płaskiej główki u niemowląt.
 
Wśród nich wzięto pod uwagę także pozycjonowanie, fizjoterapię czy kaski korygujące. Wyniki przyniosły jednoznaczną odpowiedź, że stosowanie poduszek na płaską główkę nie dawało żadnego statystycznie istotnego efektu. Tym samym ich używanie przynosi tyle samo pożytku, co stosowanie niczego. Może natomiast w istotny sposób zaszkodzić.

Czy płaską główkę u niemowlęcia należy leczyć?

Zjawisku płaskiej główki można zapobiegać przez regularne zmienianie pozycji, w której leży dziecko oraz zapewnienie mu wystarczającej ilości czasu wolnego od łóżeczka. Pomocne jest również kładzenie dziecka na krótki czas na brzuchu, co pozwala na wzmocnienie jego mięśni szyi. Warto również unikać używania fotelika samochodowego czy nosidełka przez dłuższy czas.

Stosując te zalecenia, stan ten nie powinien ulegać zmianie ponad to, co wynika z naturalnych procesów, jakie dotyczyły w okresie niemowlęcym każdego z nas. Bardzo rzadko zjawisko płaskiej główki u niemowlęcia powoduje konieczność podejmowania jakichś kroków natury medycznej. Tym samym, jako że jest ono naturalne, nie podejmuje się jego leczenia.

Istnieją jednak sporadyczne, skrajne przypadki niemowląt, u których doszło do stałej deformacji czaszki, zwanej także plagiocefalią. Takie dzieci poddawane są odpowiedniej rehabilitacji, a niekiedy również leczeniu operacyjnym polegającym na korekcji kształtu czaszki.

Podsumowując jednak wszystkie przedstawione wyżej dane, z całą stanowczością odradzamy stosowania jakichkolwiek poduszek u niemowląt. Tym bardziej zaś poduszek ortopedycznych czy tych przeznaczonych do korekcji płaskiej główki. Uważamy, że nie warto ryzykować zdrowiem swojego dziecka i należy ze spokojem oczekiwać na jego naturalny rozwój.

FAQ: Poduszka na płaską główkę u niemowląt

Czy niemowlętom potrzebna jest poduszka do spania?

Nie, niemowlęta nie potrzebują dodatkowych poduszek, a tym bardziej poduszek ortopedycznych. Dodatkowe poduszki mogą zaburzać przepływ powietrza przez drogi oddechowe i prowadzić do niedotlenienia, co jest bardzo niebezpieczne dla dziecka. Może to też doprowadzić do nagłej śmierci łóżeczkowej (ang. sudden infant death syndrome, SIDS).

Czy poduszki ortopedyczne dla niemowląt są bezpieczne?

Nie, poduszki dla niemowląt co do zasady nie są bezpieczne. Powodują one, że dziecko znajduje się w nienaturalnej pozycji, bowiem jego głowa jest zbyt mocno pochylona ku klatce piersiowej. W efekcie trudniej mu się oddycha, co prowadzi do niedotlenienia. Stosowanie poduszek dla niemowląt znacznie zwiększa ryzko nagłej śmierci łóżeczkowej (ang. sudden infant death syndrome, SIDS).

Czy płaska główka u niemowlaka jest powodem do niepokoju?

Nie, ponieważ płaska główka to naturalne zjawisko, które zmniejsza się i zanika wraz z rozwojem. Niemowlęta nie potrzebują poduszek na płaską główkę, ani żadnych innych poduszek. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem lub położną, którzy wyjaśniom rodzicom wszelkie wątpliwości.

Czy ułożenie dziecka na boku na poduszce jest bezpieczne?

Nie, ponieważ niemowlę nie powinno używać żadnych poduszek do spania. Dodatkowo ułożenie dziecka na boku na poduszce również może zaburzać przepływ powietrza przez drogi oddechowe i prowadzić do niedotlenienia, co jest bardzo niebezpieczne. Dlatego też zaleca się unikanie wszelkich poduszek dla niemowląt, a w szczególności poduszek ortopedycznych. Dziecko może stopniowo przyzwyczajać się do leżenia na boku, ale tylko w ciągu dnia i przez krótki czas, pod nadzorem osób dorosłych.

Co powinno znajdować się w łóżku niemowlęcia?

W łóżku niemowlęcia powinno znajdować się wyłącznie niemowlę. Wszelkie wytyczne specjalistów z dziedziny pediatrii mówią, że do łóżeczka dla dziecka nie wolno wkładać kołder, kocy, poduszek i innych miękkich materiałów. Grozi to bowiem ryzykiem niedotlenienia, a w konsekwencji śmierci niemowlęcia w wyniku uduszenia.

Komentarze
Wystąpiły błędy w formularzu:
Imię lub pseudonim *
Adres e-mail (nie będzie widoczny)
Telefon (nie będzie widoczny)
Komentarz *
Dziękujemy za dodanie komentarza
30 maja 2024
Aparat z maską CPAP to najbardziej skuteczne urządzenie medyczne stosowane w leczeniu bezdechu sennego. Sprawdź, który sprawdzi się u Ciebie!
25 maja 2024
W wieku dwóch lat większość dzieci spędza więcej czasu na spaniu niż na jawie.
20 maja 2024
Dowiedz się, jakie korzyści przynosi stosowanie maski CPAP w leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego, a także jaki aparat CPAP będzie dla Ciebie najlepszy.